Trung Quốc hướng sự giám sát vào các cuộc tụ họp tôn giáo

Camera giám sát được lắp đặt tại quảng trường Thiên An Môn (Ảnh: Louis Constant / Shutterstock)

Trung Quốc đang sử dụng công nghệ tiên tiến để giám sát các cuộc tụ họp tôn giáo cả công khai và riêng tư, các nhân chứng cho biết trong phiên điều trần liên bang hôm thứ Tư.

“Khi các bộ xử lý, cảm biến và máy ghi hình giá rẻ phát triển một cách nhanh chóng, phạm vi của đời sống tôn giáo mà Đảng cộng sản Trung Quốc có thể giám sát đã mở rộng cách đáng kể”, theo Chris Meserole, phó giám đốc của Tổ chức Sáng kiến Trí tuệ nhân tạo và Công nghệ mới nổi tại Viện Brookings, cho biết hôm thứ Tư tại một phiên điều trần của Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ (USCIRF).

Phiên điều trần trực tuyến của USCIRF, một ủy ban liên bang lưỡng đảng tư vấn cho chính phủ Hoa Kỳ về các vấn đề tự do tôn giáo quốc tế, tập trung vào “sự giám sát công nghệ đối với tôn giáo tại Trung Quốc”.

Trung Quốc hiện đang phải đối mặt với sự giám sát quốc tế ngày càng gia tăng vì cách đối xử với dân số Ngô Duy Nhĩ (Uyghur) phần lớn theo Hồi giáo ở tỉnh Tân Cương xa về phía tây bắc của quốc gia này.

Ở bất cứ nơi đâu, từ 900.000 đến 1,8 triệu người Uyghur, những người sắc tộc Kazakh, Kyrgyz và các nhóm thiểu số Hồi giáo khác đang hoặc đã bị giam giữ trong hơn 1.300 trại tập trung, theo nhiều báo cáo. Các nạn nhân sống sót của các trại tập trung và gia đình của họ đã báo cáo về việc bị tra tấn một cách tàn bạo, bị nhồi sọ, triệt sản và lao động cưỡng bức, cùng với các hành vi ngược đãi khác.

Chính quyền khu vực cũng đã buộc nhiều phụ nữ Uyghur phải phá thai, cấy vòng tránh thai và các biện pháp tránh thai khác, và triệt sản trong cái mà một chuyên gia gọi là “một cuộc diệt chủng tiệm tiến và đau đớn”.

Trong khi đó, dân số Uyghur bên ngoài các trại tập trung đã phải chịu sự lệ thuộc vào một hệ thống giám sát hàng loạt và chính sách dự đoán, với việc các hoạt động tôn giáo của người Hồi giáo bị điều chỉnh hoặc bị cấm, chẳng hạn như việc ăn chay trong tháng Ramadan.

Những người ủng hộ nhân quyền cũng gọi toàn bộ những hành động ngược đãi người Uyghur là “những  tội ác chống lại nhân loại”.

Đầu tháng 7, Hoa Kỳ đã trừng phạt một số quan chức Trung Quốc chịu trách nhiệm về các vụ vi phạm nhân quyền nghiêm trọng trong khu vực.

Hôm thứ Năm, các đặc ủy viên USCIRF và các nhân chứng khách mời trong phiên điều trần đã mô tả việc sử dụng công nghệ kỹ thuật số phức tạp của Đảng Cộng sản Trung Quốc để theo dõi hoạt động tôn giáo.

Tại Tân Cương, ĐCSTQ đang sử dụng dữ liệu vị trí của điện thoại thông minh và xe cộ, checkpoint log, công nghệ nhận dạng khuôn mặt và nguồn cấp dữ liệu video từ xe buýt và phương tiện không người lái để xác định những người Hồi giáo tham gia một cuộc họp tôn giáo bí mật, ông Meserole nói.

Các công ty Trung Quốc đã phát triển phần mềm để nhận biết các biểu tượng tôn giáo và cảnh báo các cơ quan chức năng về sự hiện diện của một người Hồi giáo Uyghur hoặc một Phật tử Tây Tạng. Hình thức giám sát đó đang xảy ra trên khắp đất nước Trung Quốc, ông Meserole nói.

Nhà nước đang tiến hành giám sát việc nhắn tin và phát biểu trên điện thoại thông minh thông qua phần mềm theo dõi tất cả âm thanh, video và văn bản được lưu trữ trên điện thoại. Nhiều người đã bị giam giữ vì soạn thảo những tin nhắn với nội dung từ những đoạn từ kinh Koran, ông Meserole cho biết thêm.

ĐCSTQ cũng đã lợi dụng đại dịch COVID-19 để thúc đẩy hoạt động giám sát như một giải pháp y tế công cộng.

Các quan chức Trung Quốc đã gọi các nhà bất đồng chính kiến tôn giáo như là đang mang trong mình “một loại virus chính trị”, theo nhân chứng Sheena Greitens, Giáo sư về các vấn đề công cộng tại Đại học Texas, Austin.

“Lối suy luận đó có ý nghĩa chính trị quan trọng”, bà Greitens nói, bởi vì nó tiết lộ rằng ĐCSTQ “đang nhắm mục tiêu và luận giải với công dân trước khi họ thể hiện các triệu chứng của hành vi có vấn đề”.

“Và đó là lý luận làm cơ sở cho việc cải tạo bắt buộc đối với hàng loạt công dân vô tội ở Tân Cương và các nơi khác”, bà Greitens nói.

Phó chủ tịch USCIRF, ông Tony Perkins, cho biết rằng các công ty của Hoa Kỳ, Intel và Nvidia, đã sản xuất “các bộ xử lý và cảm biến tiên tiến” hiện đang được sử dụng trong sự giám sát của Trung Quốc.

“Theo các báo cáo đáng tin cậy, cả hai công ty đã bán các thành phần quan trọng cho Hikvision, công ty có các hợp đồng béo bở thiết lập các camera giám sát cho các trại tập trung ở Tân Cương”, ông Perkins cho biết.

“Chúng tôi cũng có một lý do để đảm bảo rằng những thành quả của sự đổi mới của Mỹ không bị biến dạng thành một ‘dystopia’ (điều xấu xa)”, ông Perkins tuyên bố hôm thứ Tư.

Cordell Hull, Thứ trưởng đặc trách trong ngành công nghiệp và an ninh tại Bộ Thương mại, đã làm chứng rằng, “trong kinh nghiệm cá nhân của tôi”, ông không hề hay biết về một công ty Hoa Kỳ cố tình đáp ứng những nỗ lực giám sát của Trung Quốc.

Tuy nhiên, Ủy viên Gary Bauer cho biết rằng ông “lo ngại khi một số công ty của Hoa Kỳ đang theo đuổi cách tiếp cận ‘không biết gì là hạnh phúc’”, do “các báo cáo lặp đi lặp lại” rằng các công ty Hoa Kỳ cung cấp các sản phẩm được sản xuất tại các nhà máy lao động nô lệ Trung Quốc.

Minh Tuệ (theo CNA)