Đức Thánh cha sẽ khai mạc hành trình Thượng Hội đồng của Giáo hội

Ngày 8 và 9/10/2021 tới đây, Đức Thánh cha Phanxicô sẽ long trọng khai mạc hành trình Thượng Hội đồng dài ba năm, qua ba giai đoạn: giáo phận, đại lục và hoàn vũ, với các cuộc tham khảo ý kiến và phân định, để đi tới giai đoạn chót là Thượng Hội đồng Giám mục thế giới, vào tháng Mười năm 2023 ở Roma.

G. Trần Đức Anh, O.P.

Công nghị Giám mục thế giới này có chủ đề là: “Tiến tới một Giáo hội Công nghị: hiệp thông, tham gia và sứ mạng”, ban đầu dự kiến nhóm họp vào tháng Mười năm tới, 2022, nhưng vì đại dịch, nên được Đức Thánh cha dời lại đến tháng Mười năm 2023.

Khẩu hiệu của hành trình này là: “mỗi người lắng nghe nhau và tất cả lắng nghe Chúa Thánh Linh”. Để cụ thể và hữu hình hóa sự đồng hành mà Đức Thánh cha Phanxicô mong muốn, ngay từ đầu triều đại Giáo hoàng của ngài, Thượng Hội đồng Giám mục năm 2023 tới đây không phải chỉ tiến hành tại Vatican, nhưng trong mỗi giáo phận tại năm châu, theo hành trình qua ba giai đoạn, với những cuộc lắng nghe, phân định, tham khảo ý kiến. Các giáo dân, linh mục, thừa sai, người thánh hiến, các Giám mục và Hồng y, trước khi thảo luận, suy tư và tự hỏi về đặc tính công nghị trong Thượng Hội đồng Giám mục thế giới 2023 tại Vatican, họ sẽ đích thân sống tinh thần công nghị ấy ở địa phương, trong mỗi giáo phận, mỗi người theo vai trò của mình.

Văn kiện của Văn phòng Tổng thư ký

Hành trình trên đây được Đức Thánh cha phê chuẩn và được công bố hôm 21/5/2021, qua một văn kiện của Văn phòng Tổng thư ký Thượng Hội đồng Giám mục. Văn kiện giải thích thể thức tiến hành: đây là một tiến trình có sự can dự của các Giáo hội địa phương. Ngoài ra, một điều cũng quan trọng, đó là sự tham dự của các cơ quan trung gian về công nghị, nghĩa là Hội đồng các Giáo hội Công giáo nghi lễ đông phương, các Hội đồng và đại hội của các Giáo hội tự quản, các Hội đồng Giám mục quốc gia, miền và đại lục.

Thượng Hội đồng Giám mục tản quyền về địa phương

Văn kiện nhận định rằng đây là lần đầu tiên trong lịch sử các Thượng Hội đồng Giám mục, từ khi được Đức Thánh cha Phaolô VI thành lập để đáp ứng nguyện vọng của các nghị phụ Công đồng chung Vatican II mong duy trì sinh động kinh nghiệm về Công đồng. Tiến trình do Đức Thánh cha Phanxicô ấn định là một Thượng Hội đồng tản quyền về địa phương. Hồi tháng Mười năm 2015, khi kỷ niệm 50 năm thành lập Thượng Hội đồng Giám mục, Đức Thánh cha đã bày tỏ ý muốn có một hành trình chung của “giáo dân, các mục tử, Giám mục Roma”, qua sự tăng cường đại hội các Giám mục và một sự tản quyền lành mạnh về địa phương. Nay ước mong đó đang trở thành thực tại.

Giai đoạn giáo phận

Theo kế hoạch này, giai đoạn giáo phận sẽ bắt đầu từ ngày 17/10 năm nay, dưới quyền chủ tọa của Giám mục giáo phận: mục đích là tham khảo dân Chúa để tiến trình công nghị được diễn ra qua sự lắng nghe toàn thể các tín hữu. Văn phòng Thượng Hội đồng Giám mục sẽ gửi một cẩm nang với những đề nghị để thực hiện việc tham khảo ý kiến này, gửi đến các cơ quan Tòa thánh, Hiệp hội các Bề trên thượng cấp dòng nam và nữ, Hiệp hội hoặc liên hiệp tu sĩ, các phòng trào quốc tế giáo dân, đại học hoặc phân khoa thần học.

Mỗi Giám mục giáo phận sẽ bổ nhiệm một vị phụ trách của giáo phận, như người tham chiếu và liên lạc với Hội đồng Giám mục tại nước liên hệ. Hội đồng Giám mục cũng cử một phụ trách, hoặc một toán tham chiếu để liên lạc với các vị phụ trách của mỗi giáo phận và Văn phòng Tổng thư ký Thượng Hội đồng Giám mục. Giai đoạn giáo phận sẽ kết thúc với một cuộc họp “tiền công nghị”, đúc kết các đóng góp và gửi về Hội đồng Giám mục liên hệ trong thời hạn được xác định.

Giai đoạn Hội đồng Giám mục

Các giám mục nhóm họp để khai mạc thời kỳ phân định, lắng nghe điều Chúa Thánh Linh khơi lên trong các giáo phận được ủy thác cho các vị và tổng hợp những góp ý. Tổng hợp này được gửi về Văn phòng Thượng Hội đồng Giám mục cùng với những đóng góp của mỗi giáo phận, trước tháng Tư năm 2022. Họ cũng sẽ nhận được những đóng góp của các Bộ Tòa thánh, các đại học, Hiệp hội các Bề trên dòng, các Phong trào. Sau khi nhận được các tài liệu đó, Văn phòng Thượng Hội đồng Giám mục sẽ thảo “Tài liệu làm việc” đầu tiên và sẽ được công bố vào tháng Chín năm 2022, rồi gửi đến các Giáo hội địa phương.

Giai đoạn đại lục

Giai đoạn đại lục của Hành trình Thượng Hội đồng Giám mục kéo dài cho đến tháng Ba năm 2023. Mục đích là để đối thoại ở cấp đại lục về Tài liệu làm việc thứ nhất, và thực hiện thêm sự phân định dưới ánh sáng các đặc điểm văn hóa của mỗi đại lục. Mỗi liên Hội đồng Giám mục miền sẽ cử một vị đặc trách trước tháng Chín năm 2022, với nhiệm vụ làm người tham chiếu cho các Hội đồng Giám mục trong đại lục và văn phòng Tổng thư ký Thượng Hội đồng Giám mục. Trong các khóa họp của Liên Hội đồng Giám mục miền sẽ thảo một văn kiện chung kết để gửi về Văn phòng Thượng Hội đồng Giám mục trước tháng Ba năm 2023. Đồng thời với các khóa họp đại lục, cũng tiến hành các đại hội quốc tế các chuyên gia, để họ đóng góp. Và Tài liệu làm việc thứ hai sẽ được soạn thảo và công bố dự kiến vào tháng Sáu năm 2023.

Giai đoạn hoàn vũ: các giám mục thế giới họp ở Roma

Hành trình dài này muốn biểu lộ việc thực thi đoàn thể tính của hàng Giám mục trong việc thực thi công nghị tính, và sẽ đạt tới cao điểm vào tháng Mười năm 2023, với Thượng Hội đồng Giám mục thế giới ở Roma, theo các thủ tục đã được ấn định trong tông hiến “Episcopalis Communio”, Hiệp thông Giám mục, do Đức Thánh cha Phanxicô công bố năm 2018.

(Rei 21-5-2021)