Xưa nay người học Toán đều biết, 8×3 =23 là điều phi lý. Nhưng trong cuộc sống, mọi vấn đề đều có cách giải quyết linh hoạt của nó. Hãy đọc câu chuyện Khổng Tử dạy Nhan Uyên – đệ tử ruột của ông từ bài toán này.
Nhan Uyên – “đệ tử ruột” của Khổng Tử trên một lần đi làm việc, anh thấy có một đám đông ở tiệm vải. Lúc này người mua người bán đang tranh cãi rất quyết liệt
Người mua thét lên: “ 3×8=23 sao ông cứ đòi 24″.
Nhan Uyên thấy trái tai gai mắt nên khuyên bảo người mua “Vị đại ca này, anh tính nhầm rồi. 3×8=24 sao là 23 được? Anh tính sai rồi, đừng cãi cọ nữa”
Người mua không phục, chỉ thẳng mặt Nhan Uyên nói: “Ai cần ngươi phân xử hay sao? Ngươi biết tính toán sao? Muốn phân xử chỉ có cách tìm Khổng phu tử, đúng hay sai hãy để ông ấy định đoạt. Đi! ta hãy tìm ông ấy để phân xử”.
Nhan Uyên đáp: “Được. Nếu Khổng phu tử nói anh sai, vậy xử lý sao?”
Người mua nói: “Nếu ta sai, hãy lấy đầu ta. Nhà ngươi sai thì sao?”
Nhan Uyên trả lời: “Nếu tôi sai, tôi sẽ từ quan”.
Hai người đánh cuộc với nhau như thế, cũng nhau đi tìm gặp Khổng Tử.
Khổng Tử hỏi rõ tình huống, rồi quay sang Nhan Uyên cười nói: “Ba nhân tám là 23 đó! Nhan Uyên, con thua rồi, lấy mũ quan xuống đem cho người ta đi”.
Nhan Uyên trước giờ không cãi lời sư phụ nên đành phải cởi mũ đưa cho người kia, người đó vênh váo nhận mũ rồi rời đi. Tuy không nói nhưng Nhan Uyên vẫn không phục và nghĩ người thầy của mình đã già, lú lẫn rồi nên anh không muốn học nữa. Anh lấy cớ ở nhà có việc nên xin nghỉ học. Khổng Tử không nói gì chỉ chúc người đệ tử của mình bình an và cũng dặn dò 2 câu:
Cổ thụ nghìn năm không náu thân, sát nhân không rõ chớ động thủ
Trên đường về, Nhan Uyên gặp trận mưa to định trú tại một cây cổ thụ ven đường nhưng chợt nhớ đến lời dặn của thấy “Cổ thụ nghìn năm không náu thân…” nên tránh xa cây cổ thụ kia. Vừa rời đi, bỗng có sấm sét đánh vào cây cổ thụ nọ làm đổ cây.
Nhan Uyên lấy làm may và tự nhủ “Câu đầu của sư phụ đã cứu mình một mạng nhưng chẳng lẽ mình lại sát nhân ư?”. Khi về tới nhà, trời cũng đã khuya nên Nhan Uyên không muốn kinh động người nhà, dùng bảo kiếm của mình đẩy cửa phòng nơi thê tử ngủ.
Đến bên giường bỗng thấy có 2 người ngủ trên chiếc giường của anh, cơn tức giận nổi bùng lên và định giơ kiếm chém nhưng chợt nhớ lời dặn của thầy: “sát nhân không rõ chớ động thủ”. Kiềm cơn tức giận lại, anh bèn đốt đèn lên xem thì thấy người nằm bên thê tử chính là muội muội của anh.
Ngày hôm sau, Nhan Uyên quay lại nhà của người thầy, anh quỳ xuống nói:
“Sư phụ, hai câu người nói đã cứu ba người là con, vợ con và muội muội của con đó! Sao người lại biết trước chuyện sẽ xảy ra vậy?”
Khổng Tử đỡ Nhan Uyên dậy và dạy bảo:
Ngày hôm qua thời tiết khô nóng, đoán chừng sẽ có cơn dông, nên ta nhắc nhở con: “Ngàn năm cổ thụ không ai náu thân”, con lại mang khí bực trong người, trên thân đeo bảo kiếm, cho nên ta khuyên con “sát nhân không rõ chớ động thủ”.
Nhan Uyên vừa vái lạy vừa nói: “Sư phụ liệu sự như thần, đệ tử mười phần kính nể!”
Mạng người quan trọng hay địa vị quan trọng?
Khổng Tử lại nói tiếp: “Ta biết rõ con xin phép về nhà nghỉ là mượn cớ, thật ra cho rằng ta đã già nên hồ đồ rồi, không muốn học ta nữa. Con nghĩ xem, ta nói ba nhân tám bằng 23 là đúng, con thua, bất quá là thua cái mũ quan kia, nếu ta nói ba nhân tám bằng 24 mới đúng, người mua kia thua, đây là một mạng người đó. Vậy con nói xem, chức vị quan trọng hay mạng người quan trọng hơn?”
Nhan Uyên bỗng nhiên tỉnh ngộ, quỳ gối trước mặt Khổng Tử mà thưa: “Sư phụ trọng đại nghĩa coi nhẹ tiểu tiết, đệ tử còn tưởng rằng Sư phụ vì lớn tuổi mà thiếu minh mẫn, đệ tử hổ thẹn vạn phần”.
Từ đó về sau, bất luận Khổng Tử đi đến đâu, Nhan Uyên theo đến đó không rời sư phụ.
Thúy Hằng -tổng hợp
