Làm linh mục ngày nay khó hơn (Bài phỏng vấn ĐHY Marc Ouellet)

Làm linh mục ngày nay khó hơn (Bài phỏng vấn ĐHY Marc Ouellet)

Đức Hồng y Marc Ouellet, Tổng trưởng Bộ Giám mục, đang chủ trì một hội nghị có tiêu đề Hướng tới một nền Thần học Căn bản về Chức Linh mục tại Vatican từ 17 đến hết ngày 19 tháng 2 năm 2022.

 

 

Trước sự kiện này, I.Media đã nói chuyện với hồng y người Canada về những gì đang đe dọa Giáo hội ngày nay.

Tại sao ngài chọn tổ chức một hội nghị chuyên đề về chức linh mục hôm nay?

ĐHY Ouellet: Hội Thánh hiện đang trong một tiến trình hiệp hành đặt ra vấn đề về sự tham gia của Dân Chúa trong toàn bộ đời sống của Hội Thánh. Khi đưa ra Thượng hội đồng về Tính hiệp hành, Đức Giáo hoàng không muốn tiến hành một cuộc khảo sát ý kiến trong Giáo hội, một hoạt động của nghị viện hoặc một tập hợp các ý kiến. Ngài muốn đánh thức đức tin của Dân Chúa.

Sau Thượng Hội Đồng về Giới Trẻ và Thượng Hội Đồng về Amazon, chúng tôi cảm thấy điều quan trọng là phải tiếp tục suy tư về ơn gọi của người được rửa tội. Tiêu đề của hội nghị chuyên đề này, Hướng tới một nền Thần học Căn bản về Chức Linh mục, cho thấy rằng chúng tôi muốn tiếp tục chủ đề về chức linh mục bằng cách quay trở lại các nguyên tắc căn bản của nó: Chúa Kitô và Bí tích Rửa tội.

Văn hóa Công giáo đã làm cho chúng ta nghĩ ngay đến các linh mục và giám mục khi chúng ta nói về chức linh mục. Như thể các ngài chiếm trọn chủ đề này. Công đồng Vaticanô II đã khôi phục sự cân bằng giữa chức tư tế chung của người được rửa tội và chức tư tế thừa tác. Nhưng trên thực tế, điều này vẫn chưa diễn ra.

Làm thế nào để có thể thiết lập sự cân bằng này?

ĐHY Ouellet: Tất cả những người đã được rửa tội phải có ý thức về việc truyền giáo. Nhiệm vụ này không dành riêng cho các thừa tác viên chức thánh. Do đó, hội nghị chuyên đề nhằm mục đích trở lại nền tảng của chức linh mục, dĩ nhiên là phản ánh mối quan hệ giữa thừa tác vụ chức thánh và chức tư tế theo phép rửa. Vấn đề không phải là chỉ tập trung vào hình ảnh linh mục. Chúng tôi muốn chú ý đến sự hiệp thông giữa các ơn gọi và tính bổ sung trong các trạng thái của đời  sống; chẳng hạn, cách thực hiện chức tư tế theo phép rửa của một người với tư cách là cha mẹ trong một gia đình, hoặc trong đời sống thánh hiến.

Hội nghị chuyên đề này đang diễn ra vào một thời điểm trong lịch sử khi hình ảnh linh mục đã bị tổn hại bởi những vụ bê bối lạm dụng của các thành viên trong hàng giáo sĩ. Liệu cuộc khủng hoảng lạm dụng có được nói đến  trong các suy tư không?

ĐHY Ouellet: Vấn đề lạm dụng trong Giáo hội là một vấn đề rất khó khăn. Nó đã được nghiên cứu rộng rãi ở cấp độ xã hội học và lịch sử, các nghiên cứu của các ủy ban đưa ra cái nhìn thống kê về vấn đề và chỉ ra những sai sót trong mục vụ. Giáo hội đã đi một chặng đường dài trong 25 năm qua khi nhận ra những sai lầm quá khứ trong việc xử lý các trường hợp lạm dụng nói riêng.

Chúng tôi vẫn chưa hoàn thành công việc phân tích cuộc khủng hoảng này. Việc suy tư cần phải được thực hiện trên bình diện thần học, một nhiệm vụ mà các ủy ban như CIASE (Ủy ban Độc lập về Lạm dụng Tình dục trong Giáo hội Pháp) đã không thể thực hiện đầy đủ. Sự phân tích như vậy vượt ra ngoài khuôn khổ của hội nghị chuyên đề về chức linh mục này.

Nhưng liệu cuộc khủng hoảng lạm dụng này có thể đặt ra vấn đề về độc thân của các linh mục không?

ĐHY Ouellet: Tôi sẽ hỏi một câu hỏi khác: những lạm dụng diễn ra trong các gia đình có đặt vấn đề hôn nhân như một lối sống không? Tôi không nghĩ vậy. Cuộc khủng hoảng lạm dụng đặt ra vấn đề về khả năng tự kiềm chế của một số người, những người đã có những sai lệch nghiêm trọng trong trạng thái cuộc sống của họ.

Do đó, chúng ta phải phân biệt giữa những yếu kém luân lí của con người và tình trạng cuộc sống của họ. Hơn nữa, các nghiên cứu khoa học đã được thực hiện không kết luận rằng độc thân là nguyên nhân gây ra cuộc khủng hoảng này.

Liệu Giáo Hội còn trình bày đời sống độc thân linh mục như một khuôn mẫu về sự hiến thân triệt để cho giới trẻ ngày nay không?

ĐHY Ouellet: Tôi tin rằng độc thân linh mục là điều không thể hiểu được nếu một người không có đức tin. Nó xuất phát từ đâu? Từ con người của Chúa Giêsu Kitô. Xung quanh Người và vì Người, những thực tại mới đã xuất hiện trong lịch sử. Chính Chúa Giêsu đã kêu gọi chúng ta từ bỏ mọi sự, ngay cả gia đình, để phục vụ Nước Trời.

Do đó, nếu chúng ta không tin rằng người này là Con vĩnh cửu của Chúa Cha đã đến thế gian, thì đời sống độc thân Kitô giáo không có ý nghĩa gì nhiều. Tôi tin rằng nền tảng này đang thiếu trong việc biện minh cho độc thân linh mục ngày nay. Độc thân trước hết là nhìn nhận Chúa Giêsu là ai. Đó là một lời tuyên xưng đức tin.

Các Nghị phụ Thượng Hội Đồng đã bỏ phiếu ủng hộ việc phong chức cho những người đàn ông đã kết hôn tại Thượng Hội Đồng Amazon. Và trong Giáo hội ở Đức, nhiều người đang kêu gọi khả năng coi việc độc thân trở thành tùy chọn. Hội nghị chuyên đề này có được dự định như một câu trả lời thần học cho những vấn nạn này không?

ĐHY Ouellet: Chúng ta không phải là không biết những gì đang được nói về đời sống độc thân của các linh mục. Nhưng hội nghị chuyên đề này là một suy tư căn bản. Nó không được thiết kế để trả lời tất cả các vấn đề đang thu hút sự chú ý của giới truyền thông hoặc để phản hồi những gì đang xảy ra ở Đức. Mục đích không phải là sửa sai việc này hay việc kia hoặc chỉ tay vào người khác. Nhưng là giải quyết các vấn đề căn bản một cách nghiêm túc, sâu sắc và nhẹ nhàng.

Những suy tư này chắc chắn sẽ làm sáng tỏ thêm những gì có thể được nói ở nơi khác. Trong hội nghị chuyên đề này, các giám mục Đức sẽ có mặt. Nếu những gì các ngài nghe được có thể hữu ích cho những suy tư của các ngài, tôi sẽ rất vui. Nhưng tôi nhắc lại: chúng tôi không ở đây để chỉ đạo hoặc thách thức những gì đang xảy ra ở Đức.

Các ủy ban chống lạm dụng gần đây đã chỉ ra "sự thánh hóa quá mức" các linh mục là nguyên do của việc lạm dụng quyền lực. Ngài nghĩ gì về điều này? Làm thế nào chiều kích thiêng liêng của chức linh mục có thể được khớp nối với một quan niệm đúng đắn về quyền bính trong Giáo hội?

ĐHY Ouellet: Tại một thời điểm, các linh mục được đặt trên một cái bệ. Tâm thức này, có lẽ xuất hiện trước Công đồng và sau đó một chút, đã giảm đi rất nhiều. Nó không còn là một thứ văn hóa nổi bật trong Giáo hội ngày nay; hơn thế nữa kể từ khi Đức Thánh Cha Phanxicô tiếp tục tố cáo chủ nghĩa giáo sĩ trị.

Điều còn lại là linh mục giữ vai trò đại diện cho Chúa Kitô, điều này tạo cho ngài một “sự thánh thiêng”. Nhưng chúng ta muốn nói gì về điều này? Đó chính là một hồng ân bí tích được biểu thị một sự hiện diện mầu nhiệm. Khi thi hành các chức năng của mình, linh mục làm cho Chúa Phục Sinh hiện diện một cách mầu nhiệm, do đó Người tiếp tục tỏ mình trong lịch sử. Bí tích Thánh Thể, biểu hiện của Chúa Kitô Phục Sinh, là điều thiêng liêng nhất trong Giáo Hội. Và linh mục hoàn toàn bị ràng buộc với sứ vụ thánh thiêng này.

Theo nghĩa này, đúng, ngài mang một chiều kích thiêng liêng. Nhưng đó không phải là sự thánh thiện tự nhiên.

Làm thế nào để chủ nghĩa giáo sĩ trị có thể bị loại bỏ một cách hợp pháp mà không làm tổn hại đến căn tính linh mục?

ĐHY Ouellet: Đức Giáo hoàng nói rất nhiều về chủ nghĩa giáo sí trị, một từ "chủ nghĩa" ám chỉ sự lạm dụng quyền bính. Chủ nghĩa giáo sĩ  trị là một sự bỏ qua việc lắng nghe Dân Chúa. Đó là sự áp đặt quan điểm riêng của một người; đó là một linh mục trong một giáo xứ không lắng nghe hội đồng mục vụ của mình hoặc coi phụ nữ thuộc loại thứ hai. Đức Giáo Hoàng tố cáo những lạm dụng này, khuynh hướng này có thể dẫn đến những lạm dụng nghiêm trọng, trong những trường hợp đặc biệt, cực kỳ nghiêm trọng.

Tuy nhiên, điều cần thiết là phải bảo vệ chức năng của linh mục, người phải thể hiện trong cộng đoàn của mình một đại diện cho thẩm quyền của Chúa Kitô. Ngài phải thực hiện điều này theo cách của một người cha và tình huynh đệ, với ý thức về quyền bính của một người không phải là bảo vệ một địa vị nhưng muốn giúp con cái mình phát triển.

Một người cha không áp đặt quyền bính gay gắt. Ngược lại, ngài muốn các con cái mình ngày càng phát triển. Khi một linh mục phục vụ cộng đoàn, thì ngài phải làm như vậy với tinh thần của một người cha, nghĩa là với uy quyền nhưng cũng phải dịu dàng, nhẹ nhàng, đồng hành, khích lệ. Chúng ta vẫn cần hiểu điều này sâu sắc hơn theo quan điểm thần học.

Ngày nay làm linh mục có khó hơn không?

ĐHY Ouellet: Tôi nghĩ như vậy. Nhưng luôn có sự cám dỗ này để một linh mục tự nói với mình rằng mọi thứ đã tốt hơn trước đây… Hãy đi và tìm hiểu xem liệu nó có tốt hơn không! Trong mọi trường hợp, tôi tin rằng ngày nay sứ mệnh của linh mục có thể thú vị hơn 50 năm trước, bởi vì những thách thức là vô cùng lớn.

Việc truyền giáo đang được đặt trở lại trọng tâm của thừa tác vụ linh mục. Đức Thánh Cha Phanxicô không ngừng mời gọi chúng ta làm như vậy. Ngài tận dụng mọi cơ hội để giao tiếp. Thật không thể tin được những gì ngài có thể nghĩ ra để tiếp cận với những người khác, cả những người tin cũng như người không tin; ngài sử dụng mọi kênh truyền thông, thậm chí đến mức tham gia một chương trình gần đây trên truyền hình Ý. Một số người đã chỉ trích ngài vì điều này, với lý do rằng ngài đang làm vấy bẩn sứ vụ của mình…

Nhưng Đức Giáo Hoàng là một nhà truyền giáo, ngài phải làm chứng, ngài phải tuyên bố. Chúng ta có nên nhìn ngài và tự hỏi liệu ngài có nên làm việc này hay việc kia không? Có lẽ chúng ta cũng nên là những người truyền giáo. Vì vậy, tôi tin rằng linh mục ngày nay phải sáng tạo, phải thực hiện những bước đầu tiên và cởi mở đối thoại với sự táo bạo.

Linh mục Giuse Ngô Quang Trung dịch (theo Aleteia, đăng ngày 17 tháng 2, năm 2022)