Tại sao Thiên Chúa lại là Ba Ngôi?

Tại Sao Thiên Chúa Lại Là Ba Ngôi? Đây là câu hỏi mang tính tò mò hơn là tri thức. Là tò mò vì muốn biết những điều lạ lẫm nên hỏi thử xem sao, chứ không cần thiết. Thật vậy, có ai đã từng hỏi: Tại sao con người lại có đầu, thân và chi? Tại sao không là tròn như con lật đật, hay dài như khúc gỗ, hay vuông như cái hộp,… Những câu hỏi như thế vô thưởng vô phạt bởi chỉ mang tính thỏa mãn tính tò mò. Bởi lẽ con người là thế, sinh ra như thế và tồn tại là thế: có đầu, thân và tay chân. Đó là thực tế về con người vốn không cần và không thể chứng minh hay bãi bỏ. Chỉ có thể cố gắng lí giải sao cho có lý, có tình là đủ.

Cũng vậy đối với mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi: Cha, Con và Thánh Thần. Đây là thực tại về Thiên Chúa được tỏ lộ và nhận ra là thế. Do đó, hỏi tại sao Thiên Chúa lại là Ba Ngôi mà không là Hai hay Một Ngôi chỉ để thỏa tính tò mò. Bởi lẽ Thiên Chúa là thế, đó là thưc tại về Thiên Chúa được tỏ lộ và nhận ra, không thể chứng minh hay bác bỏ. Tuy nhiên, chúng ta có thể có nhiều cách lí giải hợp tình hợp lí về Thiên Chúa Ba Ngôi.

Trong tự nhiên vẫn thấy nhiều vật tồn tại dưới hình thức ba trong một. Trong số đó là lửa. Lửa có hình hài, ánh sáng và sức nóng có thể giúp minh họa phần nào về Thiên Chúa Ba Ngôi. Hình hài của lửa phù hợp để ví với Ngôi Con. Ngôi Con nhập thể làm người như chúng ta ngoại trừ tội lỗi. Ngài có tên là Giêsu, có mẹ là Maria, có người theo học là các môn đệ. Do đó, các môn đệ và những người gần gũi Chúa Giêsu có thế thấy, nghe và đụng chạm Ngài.

Ngôi Ba Thánh Thần thì như ánh sáng của lửa. Con người có thể cảm nhận và nhìn thấy khi ánh sáng phản chiếu nơi sự vật. Con người thấy ánh sáng của lửa,nhưng không rõ ràng như thấy hình hài lửa. Cũng vậy con người không thấy Ngôi Ba Thánh Thần rõ như Chúa Giêsu.

Ngôi Cha ví như sức nóng của lửa. Con người có thể cảm nghiệm Thiên Chúa Cha ví như việc có thể cảm nhận sức nóng của lửa. Nhưng sức nóng chỉ có thể cảm nhận được khi ở gần, càng gần càng rõ. Cũng thế, khi con người gần gũi thân thiết với Thiên Chúa qua cầu nguyện và tương quan, con người sẽ cảm nhận rõ Thiên Chúa Cha.

Điều này đúng cho cảm nghiệm chung về lửa. Ai đã từng có kinh nghiệm về lửa thì khi chỉ nhìn thấy hình hài lửa từ xa qua ánh sáng của nó sẽ nghĩ ngay đến sức nóng. Cũng thế, khi con người có kinh nghiệm về Thiên Chúa Ba Ngôi thì khi thấy Chúa Giêsu và cảm nghiệm sự hoạt động của Chúa Thánh Thần, cũng sẽ cảm nghiệm được sự hiện diện của Chúa Cha.

Hơn nữa, khi được hỏi lửa là gì, con người không dễ có câu trả lời trọn vẹn. Câu trả lời có thể là: lửa là một cái gì đó có hình hài, ánh sáng và sức nóng; hay chỉ có thể nói lửa là lửa kèm thêm vài đặc tính. Cũng vậy Thiên Chúa là ai và như thế nào, câu trả lời cũng chỉ có thể là Thiên Chúa là Thiên Chúa Ba Ngôi: Ngôi Cha, Ngôi Con và Ngôi Thánh Thần.

Nếu có ai muốn tò mò thắc mắc: Tại sao lửa lại có hình hài, ánh sáng, sức nóng? Sẽ không có câu trả lời cho thắc mắc này, nhưng chỉ có thể có được kinh nghiệm khi người đó bắt gặp lửa, thấy hình hài, ánh sáng và cả sức nóng khi đến gần bên. Cũng thế, con người không thể biết tại sao Thiên Chúa lại là Thiên Chúa Ba Ngôi, nhưng con người có thể cảm nghiệm Thiên Chúa là Cha, Con và Thánh Thần khi họ được gặp gỡ Thiên Chúa và đến gần bên Ngài qua Đức Tin và Cầu Nguyện.

Nói về tin, ai là người bạn dễ tin hơn? Một người yêu thương chăm lo cho người khác. Người đó sẵn lòng hy sinh và yêu thương người khác không điều kiện. Ngay cả khi bị hiểu lầm chống đối, bị vu oan hãm hại, bị sỉ nhục loại trừ,… cho đến cận kề cái chết, người đó vẫn nói lời yêu thương tha thứ cho ngay chính kẻ hại mình. Người như thế nói bạn có tin không; người như thế gọi ban, bạn có theo không? Bạn có tin những người nói mà không làm, tệ hơn là những kẻ giả dối lưu manh, hơn tin người đó? Chúa Giêsu là người như thế. Ngài đã yêu thương và tha thứ cho đến giây phút cùng. Chính Chúa Giêsu đã tỏ lộ cho các môn đệ và những ai tin theo Ngài về Thiên Chúa Ba Ngôi, Ba Ngôi mà chỉ Một Chúa. Người như thế nói bạn có tin không?

Các Tông Đồ đã tin và những người nghe các Ngài rao giảng cũng đã tin. Do đó chúng ta có Giáo Hội, có mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi là Thiên Chúa Ba Ngôi và Thánh Lễ Trọng kính Chúa Ba Ngôi hôm nay. Mừng lễ Chúa Ba Ngôi, xin Chúa Ba Ngôi ban cho mỗi người Đức Tin vững vàng và Lòng Mến sắt son để có thể đến gần Chúa hơn mỗi ngày, hầu có thể cảm nghiệm thâm sâu hơn về Thiên Chúa qua cầu nguyện và đời sống của mình.

Vinh Sơn Phạm Văn Đoàn SJ