Thứ Bảy 07/12/2019, Đức Hồng y José Luis Lacunza, Tổng giám mục giáo phận thành phố Panama, đã đại diện Đức Thánh Cha Phanxicô chủ sự lễ tôn phong Sư huynh James Miller, dòng Lasan lên bậc chân phước, trong buổi lễ lúc 10 giờ sáng tại thành phố Huehuetenango ở Panama.

G. Trần Đức Anh, O.P.

Sư huynh James Miller sinh năm 1944 (21/9) trong một gia đình nông dân tại Steven Points, bang Wisconsin bên Mỹ. Năm 1959, gia nhập tiền tập viện dòng Sư huynh các trường Công Giáo, quen gọi là dòng Lasan lúc 15 tuổi. Mãn nhà tập, thầy dạy học tại bang Minnesota và sau khi khấn trọn đời năm 1969, Thầy được gửi sang Nicaragua để dạy học. Thầy được gọi bằng tên Tây ban nha là Thầy Santiago. Năm 1974, thầy làm giám đốc trường huấn nghệ tại Puerto Cabezas. Dưới sự hướng dẫn của Thầy James, trường tăng trường gấp qua đôi số học sinh, từ 300 lên 800, và Thầy cũng thành lập và giám sát hàng chục ngôi trường trong vùng.

Khó khăn tại Nicaragua

Đảng Sandino, theo chủ nghĩa mác-xít lên cầm quyền tại Nicaragua gây khó khăn rất nhiều cho nhân dân nước này và chính Thầy Santiago cũng bị đe dọa. Các thừa sai, trong đó có thầy Santiago bị trục xuất hồi tháng 7 năm 1979 và Thầy trở về Minnesota nhưng vẫn mong ước trở lại Trung Mỹ.

Sang Guatemala

Đầu năm 1981, Bề trên gửi thầy sang Guatemala và dạy học tại trường trung học của dòng ở Huehueteango, thuộc miền núi ở mạn tây nước này. Thành phố này hiện có 81 ngàn dân cư.

Thầy Santiago đặc biệt quan tâm đến tình trạng các thổ dân bị đau khổ vì áp bức, nên đã nỗ lực phát triển các hoạt động huấn nghệ cho giới trẻ địa phương. Bấy giờ Guatemala ở trong tình trạng thiếu giáo chức rất nhiều: 400 học sinh mới có một giáo viên. Trong cộng đoàn, thầy Santiago đảm nhận mọi công việc, kể cả việc quét nhà và rửa chén. Thầy cũng cố gắng thương lượng với các chính trị gia và tỏ ra khả năng lãnh đạo cộng đoàn.

Thảm trạng thổ dân

Có lần thầy viết về tình trạng các thổ dân nghèo đói, bị áp bức: “Nhiều tâm hồn ích kỷ, mù quáng và cứng lòng cần phải được hoán cải cho tình yêu Chúa Kitô trước khi có thể tìm được một giải pháp lâu dài. Lực lượng võ trang sẽ không giải quyết được vấn đề; chỉ có đối thoại và cảm thông lẫn nhau mới có thể là giải pháp hữu hiệu”.

Giống như tại Nicaragua, tình hình chính trị tại Guatemala cũng bị xáo trộn. Giáo Hội bị giới lãnh đạo ghét vì thường lên tiếng chống lại nạn áp bức những người nghèo và dễ bị tổn thương. Các thừa sai và linh mục, tu sĩ thường bị đe dọa, bắt cóc và thậm chí bị sát hại.

Cuộc tử đạo

Ngày 13/02/1982, Sư Huynh Santiago đã bị 3 kẻ mang mặt nạ bắn chết trong lúc thầy đang ở trên cây thang để sửa mái ngôi trường Lasan thầy phục vụ, trước sự chứng kiến của các học sinh, hầu hết là các thổ dân. Lúc ấy thầy mới được 37 tuổi. Các cuộc điều tra không hề tìm ra ai là thủ phạm và chính quyền kết thúc cuộc điều tra và cho rằng đó là “những thành phần khuynh đảo”.

Thi hài thầy James Miller - Santiago được đưa về an táng tại bang quê hương ở bang Wisconsin và án phong chân phước cho thầy được khởi sự cách đây 10 năm (2009).

Theo vị thỉnh nguyện viên án phong, Thầy James Miller đã nhận được những lời dọa giết, nhưng thầy vẫn hăng say tiếp tục công tác giáo dục các trẻ em thổ dân nghèo nhất. Thầy thực là “vị tử đạo vì sứ mạng giáo dục”.

(Simplycatholic.com 5-12-2019)