Lúc gần 9 giờ 30, sáng ngày 19/02/2020, Đức Thánh cha Phanxicô đã tiếp kiến chung khoảng hơn 7 ngàn tín hữu hành hương, ngồi chật Đại thính đường Phaolô VI ở nội thành Vatican. Thời tiết vẫn còn lạnh và số tín hữu hành hương chưa đông, nên buổi tiếp kiến không thực hiện ở Quảng trường Thánh Phêrô. Hiện diện trong thính đường cũng có 5 giám mục.

G. Trần Đức Anh, O.P.

Đầu buổi tiếp kiến, mọi người đã lắng nghe một đoạn Lời Chúa, trích từ thánh vịnh thứ 37 (3.8-11): “Cứ tin tưởng vào Chúa và làm điều thiện, thì sẽ được ở trong đất nước và sống yên hàn... Hãy dừng cơn phẫn nộ và đừng mãi nổi xung, đừng nổi giận kẻo sinh ra tội lỗi, vì bọn gian ác sẽ bị diệt trừ, còn người trông đợi nơi Chúa, sẽ được đất hứa làm gia nghiệp. Ít lâu nữa ác nhân sẽ chẳng còn, đến chỗ xưa cũng chẳng còn thấy hắn. Còn kẻ nghèo hèn được đất làm gia nghiệp và vui hưởng cảnh an lạc chan hòa”.

Bài huấn giáo của Đức Thánh cha

Trong bài giáo lý tiếp đó, Đức Thánh cha đã trình bày bài thứ tư trong loạt bài về các Mối Phúc Thật: Phúc cho những người hiền lành.

Đức Thánh cha nói:

Anh chị em thân mến, chào anh chị em!

Trong bài giáo lý hôm nay, chúng ta đề cập đến mối phúc thứ ba trong 8 mối Phúc thật theo Tin Mừng từ Tin Mừng theo thánh Matthêu: “Phúc cho người hiền lành vì họ sẽ được đất làm gia nghiệp” (Mt 5,5).

Từ “hiền lành” được dùng ở đây, nghĩa đen có nghĩa là ngọt ngào, dịu dàng, tử tế, không bạo lực. Sự dịu dàng được biểu lộ trong những lúc xung đột, ta thấy qua cách thức phản ứng đối với một tình trạng đố kỵ. Bất cứ ai cũng có vẻ dịu dàng khi mọi sự yên ổn, nhưng làm sao phản ứng “trước sức ép”, khi bị tấn công, xúc phạm, tấn kích?

Trong một đoạn thư, thánh Phaolô nhắc đến sự “ngọt ngào và dịu dàng của Chúa Kitô” (2 Cr 10,1). Còn Thánh Phêrô nhắc lại thái độ của Chúa Giêsu trong cuộc khổ nạn: Chúa không đáp lại và không đe dọa, vì “Ngài tín thác nơi Đấng xét xử trong sự công chính” (1 Pr 2,23). Sự hiền lành của Chúa Giêsu, ta thấy rõ trong cuộc Khổ Nạn.

Trong Kinh Thánh, từ “dịu dàng” cũng chỉ người không có sản nghiệp đất đai; và vì thế, ta chú ý đến sự kiện mối phúc thứ ba nói rằng “những người hiền lành được đất đai làm gia nghiệp”.

Tương quan giữa hiền lành và sở hữu đất đai

Trong thực tế, mối phúc này trích dẫn thánh vịnh 37 mà chúng ta đã nghe vào đầu bài giáo lý này. Tại đây, sự dịu dàng được đặt trong tương quan với việc sở hữu đất đai. Hai điều này, xét cho kỹ, dường như không thể dung hợp với nhau. Thực vậy, việc sở hữu đất đai là lãnh vực tiêu biểu của sự xung đột: người ta thường đánh nhau để giành đất đai, để đạt được sự bá quyền trên một miền nào đó. Trong các cuộc chiến tranh, kẻ mạnh hơn trổi vượt và chinh phục các lãnh thổ khác.

Nhưng chúng ta hãy nhìn kỹ động từ được sử dụng để chỉ việc sở hữu của những người hiền lành: họ không chinh phục đất đai, nhưng “thừa hưởng đất đai như gia nghiệp”. Trong Kinh Thánh, từ “thừa hưởng” có một ý nghĩa càng sâu xa hơn. Dân Chúa gọi đất đai của Israel, Đất Hứa, là “gia sản” [và từ này nói về sự phân chia lãnh thổ trong sách Ông Giôsuê (Xc 11,23; 13,7), trong đó mỗi chi tộc Israel lãnh nhận phần gia sản của mình.]

Đất ấy là một lời hứa và là một món quà cho Dân Chúa, và trở thành dấu chỉ một cái gì đó cao cả hơn, sâu xa hơn là một lãnh thổ. Có một “lãnh thổ” đất đai là Trời, nghĩa là đất mà chúng ta đang hành trình tiến về: trời mới, đất mới mà chúng ta đang tiến đến (Xc Is 65,17; 66,22; 2 Pr 3,13; Kh 21.1).

Người hiền lành thừa hưởng đất đai là gì?

Vì thế, người hiền lành là người “thừa hưởng” lãnh thổ cao quí nhất trong các lãnh thổ. Người hiền lành không phải là người nhát đảm, yếu nhược, tìm thấy một thứ luân lý co cụm để đứng ngoài các vấn đề. Thực tế khác hẳn! Đó là một người đã thừa hưởng một gia sản và không muốn đánh mất. Người hiền lành không phải là một người xu thời, nhưng là một môn đệ Chúa Kitô, đã học cách bảo vệ một lãnh thổ khác. Họ bảo vệ an bình của mình, bảo vệ tương quan của mình với Thiên Chúa và các hồng ân của mình, bảo vệ lòng thương xót, tình huynh đệ, lòng tín thác và hy vọng.

Tội giận dữ

Ở đây, chúng ta phải nhắc đến tội giận giữ, là điều trái ngược: một động lực hung bạo mà tất cả chúng ta đều biết sự thúc đẩy của nó. Chúng ta phải lật ngược mối phúc và tự hỏi: Bao nhiêu điều chúng ta phá hủy bằng sự giận dữ? Bao nhiều điều chúng ta đã đánh mất? Một lúc giận dữ có thể phá hủy bao nhiêu điều; ta mất tự chủ và không thẩm định điều thực sự là quan trọng, và ta có thể làm hỏng tương quan với một người anh em, nhiều khi không chữa được nữa.

Trái lại, sự hiền dịu chinh phục bao nhiêu điều. Sự dịu dàng có khả năng thắng được con tim, cứu vãn được tình bạn và bao nhiêu điều khác nữa, vì người ta giận rồi yên hàn trở lại, suy nghĩ lại và rút lại và có thể tái thiết.

Và Đức Thánh cha kết luận rằng: “Đất” cần chinh phục là việc cứu độ người anh em, mà chính Tin Mừng theo thánh Matthêu đã nói: “Nếu người anh em ấy nghe ngươi, thì ngươi sẽ cứu được người anh em của ngươi” (Mt 18,15). Không có đất nào đẹp hơn là tâm hồn tha nhân, không có lãnh thổ nào đẹp cần đạt được cho rằng hòa bình được tái lập với một người anh em. Đó là đất được hưởng như gia nghiệp!

Chào thăm các tín hữu

Sau bài giáo lý bằng tiếng Ý trên đây, như thường lệ, 6 linh mục lần lượt tóm lược trong các ngôn ngữ chính, cùng với lời nhắn nhủ và chào thăm của Đức Thánh cha.

Trong phần chào bằng tiếng Anh, Đức Thánh cha cũng nhắc đến các tín hữu hành hương từ Việt Nam, trong đó có một số linh mục thuộc giáo phận Sàigòn và Xuân Lộc.

Với các tín hữu nói tiếng Ý, mà Đức Thánh cha ngỏ lời vào cuối buổi tiếp kiến, ngài nhắc đến các đoàn tu sĩ nam nữ, một phái đoàn mang Ngọn Đuốc Thánh Biển Đức, do Đức Tổng giám mục Renato Boccardo, Tổng giám mục giáo phận Spoleo-Norcia, quê hương của thánh Biển Đức, hướng dẫn, cùng với Đan viện phụ Donato Ogliari từ Montecassino, nơi thánh Biển Đức từng làm Viện Phụ.

Sau cùng, Đức Thánh cha nói: “Tôi chào thăm các bạn trẻ, những người cao niên, các bệnh nhân và các đôi vợ chồng mới cưới. Anh chị em hãy tín thác nơi Chúa và cố gắng đi vào các chương trình của Chúa, chấp nhận rằng ơn cứu độ của Chúa có thể đến với anh chị em qua những con đường khác với những đường mà chúng ta chờ đợi.”