Lúc 10 giờ sáng ngày đầu năm 01/01/2020, Đức Thánh Cha Phanxicô đã cử hành thánh lễ trọng thể tại Đền thờ Thánh Phêrô, lễ kính Đức Mẹ là Mẹ Thiên Chúa.

G. Trần Đức Anh, O.P.

Đồng tế với Đức Thánh Cha có hơn 30 hồng y, giám mục và khoảng 100 linh mục, trước sự hiện diện của ngoại giao đoàn cạnh Tòa Thánh và khoảng 8 ngàn tín hữu ngồi chật thánh đường. Đặc biệt có sự hiện diện của một phái đoàn các thiếu nhi và thiếu niên đại diện cho hàng trăm ngàn em tham gia chiến dịch Lễ Ba Vua ở 7 nước Âu Châu, lạc quyên để trợ giúp các trẻ em ở các nước nghèo.

Tại bàn thờ chính, cạnh Đức Thánh Cha có Đức Hồng y Quốc vụ khanh Pietro Parolin, và Đức Hồng y Peter Turkson, Bộ trưởng Bộ Phát triển nhân bản toàn diện.

Bài giảng của Đức Thánh Cha

Trong bài giảng, Đức Thánh Cha đã diễn giải lời Thánh Phaolô trong thư gửi tín hữu thành Galát: “Khi đến thời viên mãn, Thiên Chúa đã sai Con của Ngài, sinh bởi người nữ” (Gl 4,4), và từ đó Đức Thánh Cha vạch rõ thân phận đau thương mà nhiều phụ nữ đang phải chịu, trái ngược với phẩm giá cao trọng mà Chúa muốn cho phụ nữ, khi sinh bởi người nữ.

Đức Thánh Cha nói: “Sinh bởi người nữ: Chúa Giêsu đã đến như thế. Ngài không xuất hiện trong trần thế như một người trưởng thành, - nhưng như Tin Mừng đã nói với chúng ta, - Chúa “được chịu thai trong cung lòng” (Lc 2,21): tại đó, Ngài nhận lấy nhân tính của chúng ta, ngày qua ngày, tháng này qua tháng kia. Trong cung lòng một phụ nữ, Thiên Chúa và nhân loại kết hiệp với nhau để không bao giờ rời bỏ nhau nữa: giờ đây, trên thiên quốc, Chúa Giêsu cũng sống trong thân thể Ngài đã nhận trong cung lòng Mẹ. Trong Thiên Chúa có xác thể nhân trần của chúng ta!”

Thiên Chúa và con người kết hiệp với nhau

Trong ngày đầu năm, chúng ta cử hành hôn lễ này giữa Thiên Chúa và con người, được khai mạc trong cung lòng của một phụ nữ. Trong Thiên Chúa, sẽ luôn có nhân tính của chúng ta và mãi mãi Mẹ Maria sẽ là Mẹ Thiên Chúa. Người là phụ nữ và là mẹ, đó là điều thiết yếu. Từ Mẹ, một phụ nữ, đã phát xuất ơn cứu độ và vì thế không có ơn cứu độ nếu không có phụ nữ. Tại đó, Thiên Chúa kết hiệp với chúng ta và nếu chúng ta muốn kết hiệp với Ngài, thì sự kết hiệp ấy cũng tiến qua cùng một con đường: qua Mẹ Maria, là phụ nữ và là Mẹ. Vì vậy, chúng ta bắt đầu năm mới trong dấu hiệu của Đức Mẹ, người nữ đã kết dệt nhân tính của Thiên Chúa. Nếu chúng ta muốn mang lại nhân tính cho những thăng trầm trong cuộc sống của chúng ta, chúng ta phải tái khởi hành từ người nữ.”

Xúc phạm đến phụ nữ và xúc phạm đến Thiên Chúa

Sinh bởi người nữ. Sự tái sinh của nhân loại được bắt đầu từ người nữ. Các phụ nữ là nguồn sống. Thế mà họ liên tục bị xúc phạm, đánh đập, hãm hiếp, bị bó buộc phải bán dâm và hủy bỏ sự sống họ mang trong cung lòng. Mỗi sự bạo hành gây ra cho phụ nữ là một sự xúc phạm đến Thiên Chúa, sinh bởi người nữ. Từ thân thể của một người nữ, ơn cứu độ đến với nhân loại: qua cách thức chúng ta đối xử với thân thể của phụ nữ, chúng ta hiểu mức độ nhân tính của chúng ta. Bao nhiêu lần thân thể phụ nữ bị hy sinh trên những bàn thờ phàm tục của quảng cáo, tìm kiếm lợi lộc, dâm ô, bị bóc lột như một diện tích cần sử dụng. Thân thể phụ nữ cần phải được giải thoát khỏi sự duy tiêu thụ, cần phải được tôn trọng và nhìn nhận vinh dự; đó là thân xác cao thượng nhất của thế giới, đã cưu mang và sinh ra Đấng là Tình Thương cứu vớt chúng ta! Thế mà ngày nay, chức phận làm mẹ bị hạ nhục, vì sự tăng trưởng duy nhất mà người ta quan tâm là tăng trưởng kinh tế. Có những bà mẹ đành chịu thực hiện những hành trình cam go với hy vọng mong manh tìm cách mang lại cho con cái một tương lai tốt đẹp hơn, và họ bị những người có bụng đầy dư coi là thừa thãi, những kẻ ấy đầy ắp của cải, nhưng con tim lại trống rỗng tình thương.

Vai trò quan trọng của Mẹ Maria

Sinh bởi người nữ. Theo trình thuật Kinh Thánh, người nữ lên tới tột đỉnh công trình sáng tạo, như một gồm tóm toàn thể thụ tạo. Thực vậy, người nữ chứa đựng trong mình mục tiêu của chính thụ tạo: sinh sản và giữ gìn sự sống, hiệp thông với tất cả, chăm sóc mọi sự. Đó là điều mà Đức Mẹ thực hiện trong Tin Mừng hôm nay. Văn bản Tin Mừng viết: “Mẹ Maria giữ tất cả những điều ấy, suy niệm trong lòng” (v.19). Mẹ giữ tất cả: niềm vui vì Chúa Giêsu sinh ra và sự đau buồn vì không được chỗ trọ ở Bethlehem; tình yêu thương của thánh Giuse và sự kinh ngạc của những người chăn súc vật; những lời hứa và sự bất định về tương lai. Mẹ quan tâm tới tất cả và đặt trong tâm hồn, kể cả những nghịch cảnh. Vì trong lòng Mẹ, mọi sự được sắp xếp với tình thương và phó thác mọi sự cho Chúa”.

Trong Tin Mừng, hoạt động này của Mẹ Maria trở lại lần thứ hai: thực vậy, vào cuối đời sống ẩn dật của Chúa Giêsu, có nói rằng “Mẹ Ngài giữ tất cả những điều ấy trong tâm hồn” (v.51). Sự lập lại này làm cho chúng ta hiểu rằng gìn giữ trong tâm hồn không phải là một cử chỉ đẹp Đức Mẹ thỉnh thoảng làm, nhưng là thói quen của Mẹ. Đó là đặc tính của người phụ nữ quan tâm đến cuộc sống. Người nữ chứng tỏ rằng ý nghĩa cuộc sống không phải là tiếp tục tạo ra sự việc nhưng là quan tâm đến những sự việc đang có. Chỉ người nào nhìn với con tim thì mới nhìn rõ, vì họ biết “nhìn bên trong”: nhìn con người, xa hơn những lỗi lầm của họ, nhìn người anh em vượt lên trên những mong manh yếu đuối của họ, nhìn thấy hy vọng trong những khó khăn, nhìn thấy Thiên Chúa trong mọi sự. Hãy nhìn với con tim

Tiếp tục bài giảng trong thánh lễ đầu năm, Đức Thánh Cha nói: “Trong khi chúng ta bắt đầu năm mới, chúng ta hãy tự hỏi: “Tôi có biết nhìn con người bằng tâm hồn hay không? Tôi có quan tâm đến những người tôi đang sống với họ hay không? Và nhất là tôi có Chúa nơi trung tâm của tôi hay không?”. Chỉ khi nào chúng ta quan tâm đến cuộc sống, chúng ta mới biết chăm sóc cuộc sống và vượt lên trên sự dửng dưng nơi chúng ta. Chúng ta hãy cầu xin ơn này: ơn được sống năm nay với ước muốn quan tâm đến người khác, chăm sóc tha nhân. Và nếu chúng ta muốn một thế giới tốt đẹp hơn, muốn thế giới là một căn nhà an bình chứ không phải là một vùng chiến tranh, thì chúng ta hãy quan tâm đến phẩm giá của mỗi người nữ. Từ người nữ, vị Vua Hòa Bình đã sinh ra. Phụ nữ là người trao ban và người làm trung gian hòa bình và được hoàn toàn tham gia vào những tiến trình quyết định. Vì khi phụ nữ có thể thông truyền những năng khiếu của họ, thì thế giới hiệp nhất với nhau và an bình hơn. Vì thế, một sự chinh phục đối với phụ nữ là một chinh phục được cho toàn thể nhân loại.

Cuộc cách mạng dịu dàng

Sinh bởi người nữ. Chúa Giêsu, khi mới sinh ra, đã soi gương trong đôi mắt của một phụ nữ, nơi khuôn mặt của Mẹ Ngài. Từ Mẹ, Chúa đã nhận được những vuốt ve đầu tiên, và đã trao đổi những nụ cười đầu tiên với Mẹ. Cùng Mẹ, Chúa đã khai mào cuộc cách mạng dịu dàng. Giáo Hội, khi nhìn Chúa Hài Đồng Giêsu, được kêu gọi tiếp tục cuộc cách mạng ấy. Thực vậy, như Mẹ Maria, Giáo Hội cũng là người nữ và là mẹ, và trong Đức Mẹ, Giáo Hội tìm lại được những nét nổi bật của mình. Giáo Hội nhìn Mẹ là Đấng Vô Nhiễm, và cảm thấy được kêu gọi phủ nhận tội lỗi và thái độ phàm tục. Giáo Hội nhìn Mẹ là người sinh con, và cảm thấy được kêu gọi loan báo Chúa, sinh ra Chúa trong những cuộc sống. Giáo Hội nhìn Mẹ là Mẹ và cảm thấy được kêu gọi đón nhận mỗi người như người con.

Nhờ Mẹ Maria, Giáo Hội tìm được hiệp nhất

Khi đến gần Mẹ Maria, Giáo Hội tìm lại bản thân, tìm lại trung tâm và sự hiệp nhất của mình. Trái lại kẻ thù của nhân tính, là ma quỷ, tìm cách chia rẽ Giáo Hội, đặt lên hàng đầu những dị biệt, những ý thức hệ, những tư tưởng bè phái và phe đảng. Nhưng chúng ta không hiểu Giáo Hội nếu chúng ta nhìn Giáo Hội từ những cơ cấu, từ những chương trình và những xu hướng: chúng ta sẽ đón nhận được cái gì đó, nhưng không đón nhận được con tim. Vì Giáo Hội có một con tim người mẹ. Và chúng ta là con cái, hằng ngày chúng ta cầu khẩn Mẹ Thiên Chúa, Đấng liên kết chúng ta như một dân tộc tin tưởng. Lạy Mẹ, xin tạo nên niềm hy vọng trong chúng con, mang lại sự hiệp nhất cho chúng con. Lạy Mẹ là phụ nữ cứu độ, chúng con phó thác năm nay cho Mẹ, xin Mẹ gìn giữ năm này trong tâm hồn Mẹ. Chúng con tung hô Mẹ là Mẹ Thánh của Thiên Chúa, Mẹ Thánh của Thiên Chúa, Mẹ Thánh của Thiên Chúa!

Kinh truyền tin

Thánh lễ Đức Thánh Cha cử hành kết thúc lúc 11 giờ rưỡi, Sau đó, lúc 12 giờ, Đức Thánh Cha đã chủ sự Kinh Truyền Tin với hàng chục ngàn tín hữu tại Quảng trường Thánh Phêrô. Trong số các tham dự viên có hàng ngàn người tham dự cuộc tuần hành nhân ngày Hòa Bình Thế giới lần thứ 53, với chủ đề là “Hòa bình như con đường hy vọng: đối thoại, hòa giải và hoán cải về sinh thái”.