Thứ Sáu, ngày 06/09/2019, chương trình hoạt động của Đức Thánh Cha Phanxicô tương đối nhẹ nhàng: Ban sáng ngài viếng thăm Bệnh viện Zimpeto cách trung tâm thủ đô Maputo của Mozambique 17 cây số; và tiếp đến ngài cử hành thánh lễ trước sự hiện diện của 50 ngàn tín hữu tại Sân vận động ở địa phương lúc 10 giờ sáng.

G. Trần Đức Anh, O.P. - Roma

Ngay từ sáng sớm, Đức Thánh Cha Phanxicô đã từ giã các nhân viên tòa Sứ Thần Tòa thánh ở thủ đô Maputo và cám ơn các ân nhân đã góp phần vào việc tổ chức chuyến viếng thăm của ngài tại Mozambique. Liền đó, ngài đến thăm bệnh viện Zimpeto, ở khu vực ngoại ô, cách tòa Sứ Thần 19 cây số.

Bệnh viện này, mới được khánh thành ngày 7 tháng 6 năm ngoái (2018), trên khu đất rộng 1.300 mét vuông, trước sự hiện diện của Tổng thống Felipe Nyusi, và các vị lãnh đạo Công Giáo, đặc biệt là Đức Tổng giám mục Sứ thần Edgar Pena Parra, nay là Phụ Tá Quốc vụ khanh Tòa Thánh. Tại nhà thương mới này, có phòng thí nghiệm rất tối tân về sinh học phân tử (biologia moleculare), giúp chẩn bệnh ung thư tử cung. Hơn 2 ngàn bệnh nhân được chẩn bệnh và trị liệu tại đây. Ngoài ra bệnh viện này cũng đón nhận trung tâm Dream giúp chữa trị những người bị HIV-Sida. Dream có nghĩa là “giấc mơ”, nhưng đây là từ viết tắt của câu “Chữa trị bệnh nhờ những phương thức tối hảo và tân tiến” (Disease Relief through Excellent and Advanced Means), là một chương trình do Cộng đồng thánh Egidio, một tổ chức bác ái CG ở Roma đề xướng hồi năm 2002 để thăng tiến quyền sức khỏe và chiến đấu chống bệnh Sida cũng như nạn suy dinh dưỡng ở Phi châu. Chương trình này dựa trên một lối tiếp cận tân tiến, tức là trên các trung tâm y tế nhỏ, được phổ biến tại các thành thị và làng mạc, nhắm giúp tất cả mọi người có cơ hội được chữa trị, săn sóc sức khỏe, kể cả những người gặp khó khăn nhất về kinh tế và phương tiện chuyên chở, bảo đảm sự trợ giúp miễn phí và cống hiến những khóa giáo dục về y tế cho chính các bệnh nhân.

Đến bệnh viện Zimpeto vào lúc gần 9 giờ sáng, Đức Thánh Cha đã được người sáng lập Cộng đồng Thánh Egidio Ông Andrea Riccardi và ông chủ tịch Marco Impagliazzo từ Roma đến đây đón tiếp. Ông Riccardi là người cùng với các bạn sáng lập cộng đoàn này hồi năm 1968 ở Roma khi còn là một học sinh trung học. Ngày nay Cộng đoàn lan rộng sang 70 quốc gia trên thế giới, dấn thân trong các hoạt động bác ái, đại kết và thăng tiến hòa bình. Cùng đón tiếp Đức Thánh Cha còn có Bà Cacilda, điều hợp viên toàn quốc về dự án Dream và cũng là giám đốc Trung tâm ở địa phương Maputo.

Một đoàn các em bé đã chào đón Đức Thánh Cha bằng những bài ca kèm theo vũ điệu truyền thống. Nơi lối vào trung tâm, ngài đã khánh thành tấm bảng lưu niệm cuộc viếng thăm này. Một bệnh nhân đã đại diện mọi người tặng món quà đơn sơ cho Đức Thánh Cha là thánh giá bằng gỗ đeo ngực. Gỗ này được lấy từ những đống gạch và những đồ đổ nát vì trận cuồng phong Idai hồi tháng 3 năm nay ở thành phố Beira, bắc Mozambique.

Trình bày của bà Calcida

Tiếp đến, bà Cacilda Massango trình bày cho Đức Thánh Cha một số nét về dự án Dream và bệnh viện ở Zimpeto: tại đây các bệnh nhân được điều trị miễn phí, được lương thực và nhất là được phẩm giá và tình bạn. Nhờ dự án này, hàng trăm ngàn bà mẹ bị nhiễm HIV-Sida vui mừng vì sinh sản mà các con không bị Sida. Thấy con mình sinh ra lành mạnh từ một bà mẹ bị Sida, thật là một phép lạ. Bà Cacilda cũng nhắc lại rằng Cộng đồng thánh Egidio săn sóc hơn nửa triệu bệnh nhân Phi châu và tất cả được bắt đầu từ đây, tại Mozambique này.

Diễn từ của Đức Thánh Cha

Lên tiếng sau bài trình bày của bà Cacilda Massango, Đức Thánh Cha nhiệt liệt cám ơn bà vì cuộc sống và chứng tá của bà cho thấy Trung Tâm Y Tế đa năng “thánh Egidio” ở Zimpeto này là biểu hiện tình thương của Thiên Chúa, Đấng luôn sẵn sàng thổi sinh khí và hy vọng vào nơi đầy chết chóc và đau khổ.

Hình ảnh người Samaritano nhân lành

Đức Thánh Cha cho biết ngài đã nghĩ đến dụ ngôn người Samaritano nhân lành, khi viếng thăm bệnh viện này, khi thấy rằng, với tất cả khả năng chuyên môn và tình thương, các bác sĩ và nhân viên tại đây đón tiếp và chăm sóc bao nhiêu bệnh nhân, cụ thể là những người bị HIV-Sida, đặc biệt là các phụ nữ và trẻ em...

Đức Thánh Cha nói: “Tất cả những người đã đi qua đây, tất cả những người đang đến đây trong tuyệt vọng và lo âu cũng giống như người bị bỏ rơi bên vệ đường. Và anh chị em ở đây, không phải là những người tránh ra xa, anh chị em không tiếp tục hành trình riêng của mình như những người khác, như thầy Lêvi và tư tế. Trung tâm này cho chúng ta thấy đã có người dừng lại, đã cảm thương, không chiều theo cám dỗ nói rằng “chẳng còn có thể làm gì nữa”, “không thể bài trừ tai ương này”, trái lại họ can đảm tìm các giải pháp. Như bà Cacilda đã nói, anh chị em đã lắng nghe tiếng kêu âm thầm, hầu như không cảm thấy được, của bao nhiêu phụ nữ, bao nhiêu người sống trong tủi nhục, bị gạt ra ngoài lề, bị mọi người xét đoán. Đó là lý do tại sao anh chị em mở rộng nhà này - nơi Chúa sống cùng với những người ở bên vệ đường - để đón tiếp các bệnh nhân ung thư, lao phổi và hàng trăm người suy dinh dưỡng, đặc biệt các trẻ em và người trẻ.”

Người nghèo và bệnh nhân cần sự quan tâm yêu thương

Đức Thánh Cha ca ngợi sự dấn thân của các nhân viên y tế tại bệnh viện Zimpeto, chia sẻ với những người bệnh, những người túng thiếu. Ngài nhận xét rằng: “Người nghèo không cần một sự hành vi ủy việc cho người khác, nhưng họ cần một sự đích thân can dự của những người đang nghe tiếng kêu của họ. Sự quan tâm của các tín hữu không thể chỉ giới hạn vào một hình thức từ thiện, cứu trợ - tuy là điều cần thiết trong lúc đầu - nhưng họ cần một sự quan tâm yêu thương, tôn trọng tha nhân trong tư cách là nhân vị và tìm kiếm thiện ích cho họ” (Sứ điệp Ngày thế giới người nghèo lần thứ 2, 18-11-2018). Sự lắng nghe tiếng kêu ấy của người nghèo đã giúp anh chị em hiểu rằng sự chữa bệnh tuy là cần thiết, nhưng không đủ. Vì thế anh chị em đã xét vấn đề trong toàn bộ để trả lại phẩm giá cho các phụ nữ và trẻ em, giúp họ dự phóng một tương lai tốt đẹp hơn”

Nhìn nhận những giới hạn của mình

Cũng trong bài huấn dụ, Đức Thánh Cha cũng đề cao thái độ khiêm tốn của những người dấn thân trong dự án Dream: nhìn nhận sự thiếu thốn đủ thứ. Ngài nói:

“Chương trình mà anh chị em phát triển và liên kết anh chị em với các nơi khác trên thế giới, là một mẫu gương về sự khiêm tốn vì đã nhìn nhận những giới hạn của anh chị em, và nó cũng nói lên tinh thần sáng tạo liên kết công việc thành mạng... Nhiều khi sự cộng tác với các thực tại khác, không phải do đức tin, nhưng do tình liên đới giữa con người thúc đẩy, có thể mang lại một sự giúp đỡ mà chúng ta không thể một mình thực hiện được.. chúng ta được thúc đẩy do đức tin và giới răn bác ái, nhưng chúng ta cũng hãy biết nhìn nhận những hình thức khác trong việc trợ giúp và liên đới của những người đang theo đuổi cùng những mục tiêu... Sự dấn thân vô vị lợi và thiện nguyện của bao nhiêu người thuộc các ngành nghề khác nhau - bệnh da, nội thương, bệnh thần kinh và quang tuyến.. hơn 5 ngàn người gồm các bác sĩ, y tá, chuyên gia sinh học, những người điều hợp và chuyên viên kỹ thuật - từ nhiều năm nay, qua ngành y học từ xa (telemedicina) đang cung cấp sự cộng tác quí giá, để huấn luyện các nhân viên địa phương, sự kiện này tự nó có một giá trị rất lớn về mặt nhân bản và Tin Mừng”.

Sau huấn từ trên đây, Đức Thánh Cha còn bắt tay thăm hỏi 20 anh chị em bệnh nhân và ngài được hướng dẫn đi thăm 2 khu vực của bệnh viện Zimpeto nổi tiếng này, trước khi tiếp tục hành trình tiến về Sân vận động quốc gia Zimpeto, cách đó 4 cây số, để cử hành thánh lễ đầu tiên cho các tín hữu trên đất Mozambique.